Nếu ông Jobs nổi tiếng với khả năng tạo ra những thiết bị đột phá, định nghĩa lại trải nghiệm người dùng, ông Cook lại được biết đến với năng lực mở rộng hệ sinh thái Apple: xây dựng bộ dịch vụ trả tiền và các phần cứng khác, bổ trợ cho iPhone. 

Dưới bàn tay của Tim Cook, Apple từ một nhà sản xuất thiết bị cao cấp thành một công ty “đa diện” khổng lồ với các ngành nghề trải rộng từ dịch vụ thanh toán đến sản xuất phim chất lượng. Ông giám sát các thương vụ thâu tóm hơn 100 công ty, bao gồm mua lại hãng tai nghe Beats năm 2014 và bộ phận modem smartphone Intel năm 2019.

Bên trong Apple, ông Cook thừa hưởng nền văn hóa nỗ lực không ngừng nghỉ và cũng đang trong thời điểm nhạy cảm, khi nhân viên ngày càng lên tiếng nhiều hơn về các vấn đề xã hội. Bản thân ông là một trong các CEO đầu tiên công khai là người đồng tính vào năm 2014.

Một thập kỷ của Tim Cook cũng trải qua không ít sai lầm, chẳng hạn sự cố Batterygate hay cáo buộc điều kiện lao động tồi tệ tại nhà máy đối tác. Thông báo gần đây về sáng kiến bảo vệ trẻ em cũng trở thành cơn ác mộng truyền thông ngoài dự tính. Ông đối mặt với hàng loạt nguy cơ bên ngoài đối với việc kinh doanh, từ chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đến thương chiến Mỹ - Trung và Covid-19.

Điều ông Cook chưa làm được là ra mắt một sản phẩm thành công và đột phá như iPhone, tuy nhiên, ông luôn tìm ra những con đường để Apple tăng trưởng mà không cần đến nó.

Nói về cuộc chuyển giao từ Steve Jobs sang Tim Cook, Mike Bailey, Giám đốc Nghiên cứu của FBB Capital Parnters, nhận xét: “Đây có thể là cuộc trao quyền thành công nhất trong lịch sử doanh nghiệp. Thành thật mà nói, Apple cần một người cổ vũ và một chính trị gia hơn là một nhà sáng lập quản lý vi mô”.

Dịch vụ tăng trưởng

Một tháng sau khi tiếp quản Apple, ông Cook công bố iPhone 4S. Từ thời điểm ấy, Apple đã tung ra gần 20 mẫu iPhone với nhiều tầm giá, cùng các thế hệ iPad, Mac và MacBook. Ông cũng phụ trách một số phần cứng mới, thành công nhất là Apple Watch năm 2015 và AirPods năm 2016.

Song, quan trọng hơn cả chính là sự tăng trưởng của bộ phận dịch vụ. Nhà phân tích Tom Forte nhận xét: “Từ góc độ phần cứng, bạn có thể lập luận chúng mang tính lặp lại hơn là cách mạng, song như thế sẽ làm giảm đóng góp của Tim Cook với công ty. Apple có thể trở thành cái gì? Apple có thể là một dịch vụ nghe nhạc trả tiền, một dịch vụ tập luyện trả tiền, một cái gì đó lớn hơn nhiều App Store”.

Trong 5 năm đầu tiên Tim Cook làm CEO, Apple gặt hái doanh thu tích cực từ bộ phận dịch vụ, bao gồm các sản phẩm như iCloud (ra mắt tháng 10/2011), Apple Podcasts (ra mắt năm 2012), Apple Musich (ra mắt năm 2015). Tháng 1/2016, lần đầu tiên Apple tiết lộ kiếm được 20 tỷ USD nhờ dịch vụ trong năm 2015.

Tính tới thời điểm hiện tại, Apple còn giới thiệu nhiều dịch vụ hơn nữa, như Apple Arcade, Apple TV+, Apple Fitness+. Năm tài khóa 2020, doanh thu từ dịch vụ là 53,8 tỷ USD, chiếm khoảng 20% tổng doanh thu.

Tập trung vào dịch vụ giúp Apple giảm lệ thuộc vào iPhone, một biến số luôn thay đổi theo từng quý và có lúc sa sút. Mục tiêu quan trọng của ông Cook là bù đắp vào sự sụt giảm tăng trưởng của iPhone. Ông đã giải quyết được vấn đề thông qua khai phá mảng dịch vụ. 

Apple vẫn kiếm được cả núi tiền như iPhone mỗi năm, song, bây giờ, họ có lợi nhuận biên ổn định và cao hơn từ các dịch vụ thuê bao. Nó như một bộ đệm khi khách hàng sử dụng thiết bị trong thời gian lâu hơn trước và lười nâng cấp hơn. Dịch vụ cũng là một lý do để người dùng chọn phần cứng Apple thay vì của hãng khác, giúp Apple kiếm thêm được nhiều đô-la hơn từ mỗi người mua thiết bị.

Phía trước của Apple

Ông Cook từng nói không có kế hoạch ở lại Apple trong 10 năm nữa. Dù vậy, hầu hết những người dõi theo công ty hi vọng ông sẽ gắn bó với “táo khuyết” nhiều hơn.

Ông còn nhiều “món ăn” có khả năng định hình tương lai của Apple, trong đó có xe hơi Apple hay kính thực tế tăng cường, cũng như các con chip riêng trên thiết bị. Nhiều thách thức cũng đang chờ đợi ông ở phía trước, chẳng hạn cuộc chiến pháp lý với các nhà phát triển ứng dụng và nhà quản lý toàn cầu.

Apple có thể duy trì vị trí dẫn đầu trong thời đại Vạn vật kết nối hay không cũng là một câu hỏi lớn, do khách hàng giảm phụ thuộc vào smartphone hơn. Apple vẫn chưa đạt thành công lớn trên thị trường nhà thông minh như Amazon. Đầu năm nay, hãng khai tử loa HomePod thế hệ đầu để nhường chỗ cho bản mini giá rẻ.

Theo nhà phân tích Forte, mọi người có thể tranh luận Apple vẫn dựa dẫm vào iPhone. Còn với ông, ông đang cố mường tượng ra tương lai và điều gì sẽ xảy ra khi smartphone không còn là trung tâm của vũ trụ nữa.

Dưới thời Tim Cook, Apple đang nỗ lực xử lý tác động đến môi trường, bao gồm kế hoạch đạt carbon trung tính vào năm 2030. Song, xét tới sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu phức tạp và các kim loại đất hiếm không thể tái tạo để sản xuất, ông chắc chắn còn phải nỗ lực hơn nữa trong các năm tới, khi mà biến đổi khí hậu trở thành nguy cơ diệt vong.

Du Lam

Chỉ bằng vài chữ ngắn ngủi, Steve Jobs giải thích quyết định quan trọng nhất của Apple

Không phải lãnh đạo thế giới nào cũng có thể hiểu được quyết định này của Steve Jobs, cố nhà sáng lập kiêm CEO Apple.  

Có rất nhiều lĩnh vực sử dụng AI và đem lại thành công nhưng một trường hợp dường như AI lại vắng bóng, điển hình như tiền trên thị trường tài chính nó ít được sử dụng trong quá trình ra quyết định đầu tư.  Một nghiên cứu mới được công bố trên Tạp chí Khoa học Dữ liệu và Phân tích Quốc tế đã giải quyết thắc mắc liệu AI có tốt hơn con người trong việc kiếm tiền hay không?

Quỹ phòng hộ định lượng (Quantitative Hedge Funds) tuyên bố rằng họ sử dụng AI trong quá trình đưa ra các quyết định đầu tư của mình. Tuy nhiên, họ không công bố thông tin chính thức về thành quả. Mặt khác, các nghiên cứu hàn lâm đã nhiều lần đưa ra các dự báo tài chính có độ chính xác cao dựa trên các thuật toán học máy. Về lý thuyết, những điều này có thể mang lại các chiến lược đầu tư thành công cho ngành tài chính. Tuy nhiên, trên thưc tế điều đó dường như không xảy ra.

Lý do cho sự khác biệt này là gì? 

27 nghiên cứu được thẩm định bởi các nhà nghiên cứu hàn lâm được xuất bản từ năm 2000 đến năm 2018 đã được đem ra phân tích. Các nghiên cứu này mô tả các thí nghiệm dự báo thị trường chứng khoán bằng cách sử dụng các thuật toán học máy. 

Hầu hết các thử nghiệm đều chạy song song nhiều phiên bản với mô hình đầu tư. Trong hầu hết các trường hợp, các tác giả đã trình bày mô hình thành công nhất như là sản phẩm chính của thử nghiệm, có nghĩa là kết quả tốt nhất được chọn và tất cả các kết quả dưới mức tối ưu đều bị bỏ qua. Trên thực tế, cách tiếp cận này sẽ không hoạt động trong quản lý đầu tư, bất kỳ chiến lược nào cũng chỉ có thể được thực hiện một lần và kết quả của nó phải bao gồm cả lợi nhuận và thua lỗ rõ ràng, không có kết quả hoàn tác.

Thử nghiệm nhiều biến thể, và sau đó đưa ra biến thể thành công nhất làm đại diện  sẽ gây hiểu lầm trong lĩnh vực tài chính và thậm chí còn có thể bị coi là bất hợp pháp. Chỉ một phiên bản của thuật toán nên được thử nghiệm, phiên bản này sẽ đại diện cho thiết lập đầu tư trong thế giới thực. 

Các mô hình trong các thử nghiệm đạt được mức độ chính xác rất cao, khoảng 95%, nhưng 5% sai sót cũng có thể là một vấn đề lớn, không chỉ xóa sạch lợi nhuận mà còn toàn bộ vốn cơ bản.

Hầu hết các thuật toán AI dường như là “hộp đen”, không có sự minh bạch về cách chúng hoạt động, vì thế khiến các nhà đầu tư không mấy mặn mà. Hơn nữa, hầu hết các thử nghiệm không tính đến chi phí giao dịch. Mặc dù chi phí đã giảm trong nhiều năm không có nghĩa là không tồn tại, thậm chí nó vẫn có thể tạo ra sự khác biệt giữa lãi và lỗ.

Không có thử nghiệm nào mà trong số được phân tích đưa ra bất kỳ sự cân nhắc nào đối với các quy định tài chính hiện hành hoặc các vấn đề liên quan tới đạo đức kinh doanh. Bản thân các thử nghiệm không tham gia vào bất kỳ hoạt động phi đạo đức nào vì thế chúng thiếu tính năng thiết kế để đảm bảo rằng phù hợp với các quy chuẩn đạo đức.

Theo các nhà phân tích, học máy và các thuật toán AI trong quá trình ra quyết định đầu tư nên tuân theo các quy chuẩn đạo đức, tính đến các cân nhắc về môi trường, xã hội và quản trị, điều này sẽ ngăn AI đầu tư vào các công ty có thể gây hại cho xã hội.

Tóm lại, tất cả điều trên có nghĩa là AI được mô tả trong các thí nghiệm học thuật là không khả thi trong thế giới thực của ngành tài chính.

Con người có tốt hơn không?

Nếu AI có thể đưa ra quyết định đầu tư tốt bằng hoặc hơn con người, thì điều này đồng nghĩa với tình trạng việc làm sẽ giảm đáng kể trong tương lai. 

Trên thực tế, một số quỹ AI tiết lộ công khai thông tin hiệu suất thường hoạt động kém hiệu quả trên thị trường, điều đó càng làm tăng sự ủng hộ với các nhà phân tích và quản lý con người.

Các bằng chứng thực nghiệm cho thấy con người hiện đang đi trước AI. Điều này có thể một phần là do con người thường có “linh cảm dẫn đường” khi buộc phải đưa ra quyết định nhanh chóng trong tình trạng không chắc chắn.

Trong tương lai, điều này có thể thay đổi, nhưng chúng ta vẫn cần thêm nhiều cân nhắc trước khi phụ thuộc AI. Tuy nhiên, thay vì khuyến khích con người chống lại AI, chúng ta nên kết hợp cả hai. Điều này có nghĩa là sử dụng AI vào các công cụ hỗ trợ ra quyết định và phân tích nhưng đưa ra quyết định đầu tư cuối cùng thì vẫn nên có sự can thiệp của con người. 

Hương Dung(Theo TNW)

Robot phục vụ cocktail tại Olympic mùa đông 2022

Các nhà tổ chức Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh 2022 đã trang bị một nhân viên pha chế robot, có thể phục vụ cocktail chỉ trong 90 giây.

Năm 1998, khi trở lại công ty mình sáng lập, Steve Jobs đối mặt với vấn đề nghiêm trọng, đó là Apple bên bờ vực phá sản. Vì vậy, ông tìm đến Tim Cook – một quản lý với 16 năm kinh nghiệm, đặc biệt đam mê quản lý chuỗi cung ứng. Ngay sau đó, Apple đã mua 100 triệu USD vận tải hàng không cho mùa mua sắm cuối năm. Quyết định mua trước vài tháng khiến họ có thể ung dung trong khi các hãng máy tính khác chật vật trong suốt kỳ nghỉ lễ, vốn là mùa mua sắm lớn nhất. Tiếp theo, từ năm 1999 đến 2001, ông thay đổi chuỗi cung ứng tại các cửa hàng Apple, tách biệt bán lẻ và tồn kho.

Ông cũng nhanh chóng đàm phán các thỏa thuận mới với các nhà thầu tại Trung Quốc và khu vực khác. Hiểu được đối tác ham muốn dòng tiền ổn định, ông đưa ra những hợp đồng dài hạn, béo bở, mang đến cho Apple khả năng kiểm soát quy trình sản xuất vô tiền khoáng hậu, ngay cả khi không tham gia hay liên quan trực tiếp tới sản xuất. Ông giảm 75% số lượng nhà cung ứng và củng cố quan hệ chặt chẽ hơn với số còn lại. Ông thậm chí còn đề nghị họ chuyển tới gần các nhà máy liên kết với Apple khác để giảm chi phí.

Có thể nói, trong số các CEO hiện nay, Tim Cook là người hiểu chuỗi cung ứng rõ nhất. Điều khiến ông và Apple nổi bật chính là khi thiết kế phần cứng, họ chỉ nhìn vào loại thiết bị cần để sản xuất. Ưu tiên hàng đầu là tạo ra sản phẩm tốt, dễ sử dụng, thiết kế đẹp. Nếu không tìm ra thiết bị phù hợp, họ sẽ phát minh và/hoặc tạo ra thiết bị với sự trợ giúp của đối tác hoặc tự mình tìm cách.

Chẳng hạn, năm 2013, Apple làm việc với một đối tác quan trọng để tùy chỉnh robot sản xuất iPhone, iPad. Công ty bỏ ra tới 10,5 tỷ USD để sản xuất các công cụ đặc biệt. Rất ít doanh nghiệp đạt tới mức độ tiểu tiết như vậy khi nói đến chuỗi cung ứng nguồn. Hầu hết sẽ chấp nhận những hạn chế của thiết bị và thiết kế sản phẩm xoay quanh năng lực của máy móc, hơn là cho ra đời một loại công cụ hoàn toàn mới. Từ năm 2011 tới 2016, số tiền Apple chi cho máy móc và thiết bị ngày càng lớn. Hãng xem đây là yếu tố khác biệt để nâng cao lợi nhuận.

Chìa khóa dẫn đến thắng lợi kinh tế

Theo quy trình sản xuất sản phẩm Apple, hầu hết việc nghiên cứu và phát triển (R&D) diễn ra tại Mỹ. Chẳng hạn, sau khi lập kế hoạch xong, công ty sẽ mua nguyên liệu thô để sản xuất iPhone. Để mua đủ nguyên liệu cần thiết, hãng hợp tác với khoảng 200 doanh nghiệp toàn cầu. Ví dụ, châu Phi cung cấp quặng, Nhật Bản cung cấp máy ảnh, Hàn Quốc cung cấp thẻ nhớ, Đức cung cấp bán dẫn. Tất cả linh kiện này chuyển đến Foxconn – sở hữu 12 nhà máy tại Trung Quốc – để lắp ráp iPhone. Sau đó, iPhone được chuyển bằng máy bay từ Trung Quốc đến Apple hoặc các nhà kho UPS/FedEx. Chúng tiếp tục giao đến nhà khách hàng nếu đặt qua mạng hoặc cửa hàng bán lẻ.

Apple có hai loại quan hệ với các nhà cung ứng: hợp tác và hiệp lực. Mối quan hệ hợp tác xảy ra khi mỗi công ty cần năng lực cốt lõi của bên kia để duy trì giá trị khách hàng. Mặt khác, mối quan hệ hiệp lực xảy ra khi nhiều tổ chức cùng làm việc với nhau để tạo ra một thứ giá trị hơn cả phép cộng các thành phần riêng lẻ.

Các nhà thiết kế của Apple phải duy trì cả hai loại quan hệ này khi làm việc với các nhà cung ứng. Chẳng hạn, nhà cung ứng cung cấp quản trị nhân lực, còn Apple cung cấp ý tưởng sáng tạo, hình thành quan hệ hợp tác trong quá trình phát triển. Để minh họa, đối với các thiết kế mới như vỏ nguyên khối của MacBook, các nhà thiết kế Apple sẽ làm việc với đối tác cung ứng để tạo ra trang thiết bị mới. Hai bên cần năng lực cốt lõi của đối phương để đáp ứng nhu cầu thị trường. Các nhà thiết kế hợp tác chặt chẽ cùng các nhà cung ứng khác nhau để biến nguyên mẫu thành thiết bị sản xuất đại trà. Nói cách khác, khi Apple kết hợp với nhiều nhà cung ứng, quan hệ của họ mang đến một thứ ảnh hưởng đến cả thế giới.

Hai loại quan hệ giúp Apple bảo toàn vị trí thống trị trong ngành công nghệ. Để vượt trội hơn nữa, Apple sử dụng chiến lược có tên khác biệt hóa: cung cấp thứ độc đáo hơn so với các đối thủ cùng ngành. Tuy nhiên, chiến lược quan trọng nhất tới nay là sử dụng outsourcing thay vì near-sourcing. Outsourcing liên quan tới giao cho hãng khác sản xuất, còn near-sourcing liên quan tới chuyển sản xuất về gần với địa điểm bán hàng. Chiến lược outsourcing giúp Apple tiết kiệm đáng kể chi phí sản xuất do chi phí nhân công tại Trung Quốc rẻ hơn nhiều so với Mỹ.

Chẳng hạn, lắp ráp một iPhone 4G tại Trung Quốc rẻ hơn 158,57 USD so với Mỹ với cùng số giờ làm việc. Ngoài ra, nếu iPhone được lắp ráp tại Trung Quốc, biên lợi nhuận ròng khi bán mỗi iPhone là 71,7%. Nếu lắp ráp tại Mỹ, con số này chỉ là 25,2%. Vì vậy, outsourcing là một trong các chiến lược nổi bật nhất của Apple để đạt thắng lợi tài chính.

Đại dịch Covid-19 ảnh hưởng lớn tới nhiều doanh nghiệp nhưng không phải Apple. Theo dữ liệu của công ty, từ tháng 4 tới tháng 6/2020, Apple đạt lợi nhuận 11,25 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ năm 2019. Dữ liệu đó chứng minh Apple sở hữu chuỗi cung ứng mạnh mẽ, ngăn chặn thiệt hại trước các vấn đề mang tính tạm thời như dịch bệnh.

Nhờ chiến lược thông minh, Apple là công ty Mỹ đầu tiên đạt giá trị 2 nghìn tỷ USD. Thành công của hãng phụ thuộc vào quan hệ với đối tác. Tận dụng cả chiến lược khác biệt hóa lẫn outsourcing, Apple đã củng cố giá trị thị trường và tỷ suất lợi nhuận ròng. Dù chuỗi cung ứng không hoàn hảo, nó tiếp tục mang đến giá trị kinh tế khổng lồ cho nhà sản xuất iPhone.

Du Lam

Apple như ‘con tầu chở hàng’ không thể cản phá

Trước doanh thu và lợi nhuận kỷ lục của Apple, một nhà phân tích vì nhà sản xuất iPhone như “con tàu chở hàng” băng băng trên đường, không thể ngăn cản.